Jesteś osobą fizyczną, która wzięła bądź planuje wziąć kredyt? Przeczytaj koniecznie co zmieniło się w przepisach

19 lutego 2025 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy zmieniające ustawę o kredycie konsumenckim, nakładające na kredytodawców (czyli na instytucje finansowe takie jak banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe itp.) nowe obowiązki mające na celu pomoc kredytobiorcom będącymi konsumentami (czyli osobami fizycznymi) w wyjściu z długów, a w konsekwencji w uniknięciu przykrej egzekucji komorniczej. Nowe przepisy dotyczą wszystkich tzw. kredytów konsumenckich, czyli – w przeważającej mierze – umów pożyczki i umów kredytu udzielanych przez instytucje finansowe w wysokości nie większej niż 255.550,00 zł (lub równowartości tej kwoty w innej walucie).       

Spóźniasz się ze zwrotem kredytu? Twój kredytodawca będzie miał w związku z tym dodatkowe obowiązki

W przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, kredytodawca zobowiązany jest przede wszystkim wezwać Cię do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. Musi Cię on również poinformować o możliwości skorzystania z opcji tzw. restrukturyzacji długu.

Na czym polega restrukturyzacja zadłużenia kredytobiorcy kredytu konsumenckiego?

Restrukturyzacja zadłużenia może mieć miejsce na wniosek kredytobiorcy opóźniającego się ze spłatą zobowiązania. Ustawa ściśle precyzuje na czym konkretnie może ona polegać.

Po pierwsze, kredytodawca może (ale nie musi!) wyrazić zgodę na całkowite bądź częściowe refinansowanie umowy o kredyt. Refinansowanie polega na spłacie dotychczasowego zobowiązania nowym zaciągniętym w tym celu kredytem.

Po drugie, kredytodawca może (ale znów – nie musi!) oprócz lub zamiast zgody na refinansowanie umowy o kredyt wyrazić zgodę na zmianę jej treści, np. w następujący sposób:

• poprzez wydłużenie okresu jej obowiązywania,
• poprzez zmianę jej rodzaju,
• poprzez odroczenie spłaty wszystkich lub części rat na wskazany okres,
• poprzez zmianę oprocentowania kredytu,
• poprzez zawieszenie spłaty kredytu,
• poprzez częściowe spłaty kredytu (tzw. nadpłaty, czyli wcześniejsze spłaty zobowiązania),
• poprzez przewalutowanie kredytu (czyli zmianę waluty, w jakiej został udzielony kredyt, np. zamianę kredytu zawartego we frankach szwajcarskich na kredyt w złotówkach),
• poprzez częściowe umorzenie i konsolidację zadłużenia (czyli częściowe anulowanie zobowiązania i połączenie pozostałego zobowiązania z innym zobowiązaniem w tej samej instytucji finansowej).

Czy kredytodawca zobowiązany jest zgodzić się na propozycję kredytobiorcy?

Przyjmijmy, że opóźniasz się ze spłatą raty kredytu, a kredytodawca – realizując swoje ustawowe zobowiązanie – wzywa Cię do dokonania zaległej spłaty w terminie miesiąca, informując jednocześnie o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację długu. Składasz taki wniosek, prosząc go o odroczenie spłaty zaległej raty o trzy miesiące z uwagi na przejściowe problemy finansowe.

Czy kredytodawca jest zobowiązany „wysłuchać” Twojej prośby?

Wysłuchać tak, ale uwzględnić – niestety nie.

Ustawa wyłącznie uprawnia instytucję finansową do wyrażenia zgody na restrukturyzację zadłużenia, ale jej do tego nie zobowiązuje. Innymi słowy – musi Cię ona o takiej możliwości poinformować, ale nie ma obowiązku Twojego wniosku uwzględnić. Restrukturyzacja zadłużenia możliwa jest bowiem wyłącznie w przypadku, gdy jej dokonanie „jest uzasadnione sytuacją konsumenta” – co w oczywisty sposób pozostawia duże pole do interpretacji dla banków i innych instytucji finansowych.

Co jeżeli bank odmówi restrukturyzacji Twojego zadłużenia? W przypadku odmowy restrukturyzacji zadłużenia bank (bądź inna instytucja finansowa) zobowiązany jest przekazać Ci na piśmie lub na trwałym nośniku szczegółowe wyjaśnienia dotyczące odmowy. Chociaż ustawa zobowiązuje kredytodawców do wdrożenia polityk i procedur dotyczących środków restrukturyzacyjnych (np. wprowadzenia stosownego regulaminu), nie przewiduje niestety żadnego trybu odwoławczego na wypadek odmowy dokonania restrukturyzacji zadłużenia.