Czy zgłosiłeś wierzytelność w toku postępowania upadłościowego Twojego kontrahenta, który prowadził działalność gospodarczą? Czy dopełniłeś wszystkich formalności w tym zakresie, a mimo tego dowiadujesz się, że Twoje należności nie znalazły się na liście wierzytelności albo zostały uznane, ale tylko w części? Możesz to zmienić, ale pamiętaj, że musisz podjąć pewne kroku, i nie masz na to dużo czasu…

Lista wierzytelności

Po upływie terminu na dokonanie zgłoszeń wierzytelności (tj. 30 dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości – o czym przeczytasz w naszym artykule dostępnym tutaj: https://www.danielaklegal.pl/blog/postepowanie-upadlosciowe-twojego-dluznika-krok-po-kroku-zgloszenie-wierzytelnosci/) zadaniem syndyka jest sprawdzenie, czy należności zgłoszone przez wierzycieli znajdują potwierdzenie w księgach rachunkowych, dokumentach upadłego albo we wpisach w księgach wieczystych lub rejestrach. Czynności syndyka związane ze sporządzeniem listy wierzytelności nie powinny trwać dłużej niż dwa miesiące, licząc od upływu okresu przewidzianego do zgłaszania wierzytelności. W praktyce, lista wierzytelności powinna powstać w terminie trzech miesięcy od ogłoszenia upadłości (zakładając, że obwieszczenie o ogłoszeniu upadłości zostanie opublikowane od razu po wydaniu postanowienia w tym przedmiocie).

Z czego składa się lista wierzytelności? Dokument ten zawiera listę porządkową (wierzyciele są umieszczani na liście w odpowiedniej kolejności, jeden po drugim), imię i nazwisko wierzyciela albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz firmę, pod którą działa wierzyciel będący przedsiębiorcą, miejsce zamieszkania albo siedzibę, adres oraz NIP (jeżeli wierzyciel ma taki numer), sumę każdej wierzytelności, która została uznana, kategorię zaspokojenia, informację, czy należność wierzyciela jest zabezpieczona i w jaki sposób (np. hipoteką lub zastawem), informację, czy należność jest warunkowa, a w przypadku odmowy uznania zgłoszonej wierzytelności – jej uzasadnienie.

A co, jeśli spóźniłeś się ze zgłoszeniem wierzytelności? W takim przypadku nadal możesz ją zgłosić, ale musisz liczyć się z poniesieniem dodatkowych kosztów. Karą dla spóźnialskich będzie poniesienie zryczałtowanych kosztów postępowania upadłościowego, w wysokości stanowiącej równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Na dzień przygotowania niniejszego artykułu, opłata ta wynosi 1.239,95 zł.

O uwzględnieniu Twoich należności na liście wierzytelności nie zostaniesz poinformowany przez syndyka. O dacie złożenia listy wierzytelności obwieszcza się w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Chcąc wiedzieć, czy syndyk uwzględnił Twoje wierzytelności na liście, powinieneś regularnie przeglądać tablicę obwieszczeń w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Podkategoria – „Obwieszczenie informacji o dacie złożenia listy wierzytelności, uzupełnienia listy wierzytelności”). Sama lista wierzytelności (jako odrębny dokumenty) będzie dostępna do przeglądania w aktach postępowania upadłościowego Twojego dłużnika prowadzonych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Dlatego jest bardzo ważne, aby mieć kontrolę nad przebiegiem postępowania upadłościowego i posiadania dostępu do akt, który powinien zostać nadany automatycznie po dokonaniu zgłoszenia wierzytelności. W takim przypadku uzyskasz dostęp do akt i będziesz mógł sprawdzić, czy Twoje należności uwzględniono na liście wierzytelności.

Odmowa uznania wierzytelności – co wtedy?

Jeśli okazało się, że syndyk odmówił w całości lub w części uznania Twojej wierzytelności, tj. nie ma jej na sporządzonej liście lub jest, ale nie kwocie, którą wskazałeś w zgłoszeniu – masz prawo odwołać się od decyzji syndyka. Możesz to zrobić składając do sędziego-komisarza sprzeciw co do odmowy uznania wierzytelności. Taka możliwość zajdzie w każdym przypadku, w którym wierzycielowi odmówiono uznania zgłoszonej wierzytelności. Taki sprzeciw możesz wnieść także w sytuacji, w której syndyk błędnie uznał na liście wierzytelności innego wierzyciela. Sprzeciw może dotyczyć nie tylko kwoty zgłoszonej należności (np. sytuacji, kiedy syndyk uwzględnił mniejszą kwotę, niż ta, którą zgłosiłeś), ale i kategorii zaspokojenia (np. w sytuacji, w której należności wierzyciela zostały uznane w kategorii pierwszej, w sytuacji w której nie mają charakteru uprzywilejowanego). Składany sprzeciw może także dotyczyć istnienia, bądź braku istnienia zabezpieczenia (np. w sytuacji, w której syndyk uznał, że Twoja wierzytelność nie jest zabezpieczona hipoteką), jak i zakresu zabezpieczenia (np. w sytuacji, w której na liście wskazano, że Twoja wierzytelność jest zabezpieczona hipoteką, ale w niższej kwocie, niż wynika to z wpisu w księdze wieczystej). 

Jak możesz złożyć sprzeciw?

Sprzeciw można wnieść do sędziego-komisarza w ciągu 2 tygodni od dnia ukazania się obwieszczenia o dacie złożenia listy wierzytelności w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Pismo zawierające sprzeciw musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego, a więc musi zawierać następujące elementy:

1. oznaczenie sądu (tj. sądu upadłościowego) oraz sędziego-komisarza jako adresata sprzeciwu,
2. oznaczenie upadłego,
3. sygnaturę akt postępowania upadłościowego (GUp),
4. oznaczenie osoby, która sprzeciw składa (a w przypadku, w którym zaskarżasz uznanie należności innego wierzyciela na liście – oznaczenie wierzyciela, którego wierzytelności ten sprzeciw dotyczy),
5. podanie zaskarżonej wierzytelności (tj. wskazanie jaką wierzytelność i w jakiej wysokości skarżysz),
6. wniosek o uznanie wierzytelności (tj. w przypadku, w którym syndyk nie uwzględnił Twoich roszczeń na liście) albo odmowę uznania wierzytelności (tj. w sytuacji, w której syndyk niesłusznie uznał na liście wierzytelności innego wierzyciela),
7. uzasadnienie wniosku o uznanie wierzytelności albo odmowę uznania wierzytelności wraz ze wskazaniem dowodów na poparcie któregoś z ww. wniosków,
8. oznaczenie Twojego pełnomocnika i złożenie pełnomocnictwa (jeśli sprzeciw składa pełnomocnik),
9. złożenie podpisu przez składającego sprzeciw, a jeśli sprzeciw składa pełnomocnik – złożenie podpisu przez pełnomocnika.

A ile to będzie kosztować?

Składając sprzeciw pamiętaj o złożeniu odpowiedniej opłaty sądowej w wysokości 1/5 opłaty stosunkowej. Opłata stosunkowa to 5 % wartości przedmiotu zaskarżenia. Co to oznacza w praktyce? Przykład poniżej:

Zgłosiłeś syndykowi wierzytelność w kwocie 50.000 zł. Syndyk uznał na liście wierzytelności kwotę w wysokości 30.000 zł, przez co odmówił uznania pozostałych 20.000 zł. W tym przypadku wartość zaskarżonej wierzytelności będzie równa wartości nieuznanej przez syndyka kwocie w wysokości 20.000 zł, a więc opłata stosunkowa będzie wynosić: 20.000 zł x 5 % = 1.000 zł. Opłata od sprzeciwu wynosząca 1/5 opłaty stosunkowej będzie wynosić: 1/5 x 1.000 zł = 200 zł.

O czym należy pamiętać? Wysokość opłaty od sprzeciwu nie może być niższa niż 30 zł (jest to minimalna opłata, którą strona musi uiścić od pisma podlegającego opłacie), a nie może być wyższa niż 40.000 zł. Nieco inne zasady obliczania opłaty od sprzeciwu będą dotyczyć tzw. spraw frankowych i wszelkich innych wynikających z czynności bankowych (o tym w jednym z kolejnych naszych artykułów).

Podstawa sprzeciwu oraz prekluzja dowodowa

Zadbaj o to, aby już przy zgłoszeniu wierzytelności powołać wszystkie twierdzenia, zarzuty i dowody, które dotyczą Twojej należności. Dlaczego to jest takie ważne? Składając sprzeciw nie możesz – i taka jest zasada – powoływać innych twierdzeń i zarzutów, niż te, wskazane wcześniej w zgłoszeniu wierzytelności. Jak to jednak zwykle w prawie bywa, są od tego pewne wyjątki. Jako takie trzeba wskazać sytuacje, w których ich wcześniejsze powołanie innych twierdzeń i dowodów było niemożliwe albo potrzeba ich wskazania zaistniała później. Chcąc uniknąć niepotrzebnych komplikacji, warto dopilnować, żeby wszystkie twierdzenia, zarzuty i dowody (np. dokumenty wykazujące istnienie wierzytelności jak np. umowy) zostały przedstawione już w zgłoszeniu wierzytelności.

Co jednak istotne, przy składaniu sprzeciwu wobec odmowy uznania wierzytelności możesz powołać nowe dowody, które nie zostały wcześniej wskazane w Twoim zgłoszeniu wierzytelności. Będziesz miał taką możliwość, ale pod takim warunkiem, że dowody te są związane z twierdzeniami i zarzutami wskazanymi w zgłoszeniu wierzytelności.

Ile będziesz czekał na rozpoznanie sprzeciwu?

Twój sprzeciw powinien zostać rozpoznany w ciągu 2 miesięcy od dnia jego wniesienia (jest to tzw. termin instrukcyjny). Zasadniczo, rozstrzygnięcia mogą być dwa – tj. sprzeciw zostanie uwzględniony albo oddalony.

W przypadku pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy – tj. w sytuacji uwzględnienia sprzeciwu – sędzia-komisarz dokona zmiany na liście wierzytelności na podstawie tego rozstrzygnięcia i zatwierdzi listę wierzytelności (o ile nie zaskarży go upadły, syndyk albo inny wierzyciel). Wówczas będziesz krok bliżej do odzyskania swoich pieniędzy.

Co jednak w sytuacji, w której sędzia-komisarz oddali Twój sprzeciw? Jeśli tak się stanie, będziesz mógł złożyć kolejny środek zaskarżenia, którym jest zażalenie. Składa się je do sądu rejonowego – tj. sądu upadłościowego – za pośrednictwem sędziego-komisarza. Termin na wniesienie zażalenia wynosi tydzień od doręczenia postępowania sędziego-komisarza wraz z uzasadnieniem. Warto pamiętać, że takie postanowienie wydaje się na posiedzeniu niejawnym, a jest ono doręczane i uzasadnienie z urzędu, chyba, że zostanie wydane na rozprawie – wówczas niezbędne będzie złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie takiego postanowienia wraz z uzasadnieniem. Uwzględnienie Twojego zażalenia przez sąd upadłościowy pozwoli odpowiednio skorygować listę wierzytelności, dając Ci tytuł prawny do odzyskania pieniędzy z masy upadłości. Bardziej problemowa sytuacja występuje wówczas, gdy zażalenie zostanie oddalone. Nie musi to jednak w każdym przypadku oznaczać, że stracisz definitywnie szansę na uzyskanie zwrotu swoich należności z masy. O tym, jakie kroki powinien podjąć wierzyciel w przypadku oddalenia zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza o oddaleniu sprzeciwu, napiszemy w kolejnym artykule.